همونطور که میدونید نمایشگر های امروزی تلفن ها یا لمسی هستند یا غیر لمسی که قطعا توی این مقاله کاری با نمایشگر های غیر لمسی نداریم و تمرکزمون رو فعلا به نمایشگر های لمسی معطوف میکنیم.

نمایشگر های لمسی رو به دو گروه بزرگ میشه تقسیم کرد، نمایشگر های لمسی مقاومتی و نمایشگر های لمسی خازنی; نمایشگر های لمسی مقاومتی تقریبا در سال ۱۹۷۷ اختراع شدن که مخترع شون هم آقای ساموئل هورست بود.

نمایشگر های لمسی مقاومتی

این نمایشگرا معمولا چند لایه دارن که قسمت لمسی بودنشون در اصل به دو صفحه فلزی خیلی حساس مربوط میشه که همزمان توی این دوتا جریانی ایجاد میشه و با فاصله خیلی خیلی کمی از هم، توی نمایشگر قرار داده میشن در نتیجه وقتی شما با انگشت یا قلم یا هرچیز دیگه ای یک قسمت از نمایشگر رو فشار میدید این دو صفحه بهم میچسبن و محلی رو که شما فشار دادید یا جایی که دو صفحه فلزی رو بهم وصل کردید توسط پردازنده تشخیص داده میشه، عملیات های ریاضی صورت میگیره و در نتیجه نقطه ای رو که شما لمس کردید طبق دستورتون عمل میکنه.

قطعا با توضیح مختصری که دربارش دادم متوجه شدید که دیگه چرا امروزه از این نوع نمایشگرها استفاده نمیشه، چون واقعا کار کردن باهاشون مشکل و اعصاب خرد کنه; مثلا الان اگه یه گوشی لمسی مدرن دارید پیشنهاد میکنم برای چند دقیقه یه گوشی سونی اریکسون ViVaz دستتون بگیرید; قطعا به قدری از کار کردن باهاش عذاب میکشید که اصلا تعجب میکنید در گذشته واقعا چطوری مردم با این گوشیا کار میکردن؟! خب از مقاومتی ها بگذریم که دورانشون حداقل توی صنعت موبایل و تبلت دیگه تموم شده.

نمایشگر های لمسی خازنی

و اما نمایشگر های لمسی خازنی!! راستش رو بخواید توضیح تکنولوژی بکار رفته توی این نمایشگرا واقعا سخته و در حد یک بحث کافی شاپی نیست اما سعی میکنم به ساده ترین شکل توضیحش بدم.

ببینید نمایشگرای لمسی خازنی در اصل از دو میدان الکتریکی افقی و عمودی تشکیل شدن که جریان دائم در حال عبور از این میدان هاست، حالا انگشت شما یا بهتره بگم بدن شما رسانا هست درسته؟ پس وقتی قسمتی از نمایشگر رو با انگشتتون لمس میکنید یجور موج بین میدان های الکتریکی ایجاد میکنید که توسط یه سری برآیند گیری ها و محاسبات ریاضی که توسط سخت افزار دستگاهتون انجام میشه محل دقیق لمس شما مشخص میشه و به همین ترتیب دستور اجرای عملیاتی که شما درخواست کردید صادر شده و با هر سرعتی که بخواید میتونید لمس های پشت سر هم انجام بدید. الان قطعا متوجه شدید که نمایشگر های عادی خازنی رو چرا نمیشه با چوب، پلاستیک یا اینجور نارسانا ها باهاشون کار کرد چون اون تغییر مورد نظر در میدان الکتریکی نمایشگر رو نمیتونن ایجاد کنن که به همین دلیل هم فقط با انگشت یا رسانا ها کار میکنن.

از مباحث لمسی مقاومتی و خازنی که رد شیم الان نوبت به پنل های مختلف نمایشگر ها میرسه که دسته بندی های مختلفشون رو بررسی کنیم تا خوبی ها و بدی هاشون مشخص بشن که وقتی از این به بعد توی مشخصات گوشی مورد علاقتون دیدید از واژه TFT، Amoled، IPS یا هرچیزی دیگه استفاده شده اطلاعات دقیقی ازش داشته باشید.

فناوری استفاده شده در نمایشگر ها رو میشه به دو دسته LCD یا کریستال مایع و OLED تقسیم کرد که هرکدوم از این ها پنل های خاص خودشون مثل IPS،AMOLED و TFT رو شامل میشن که در ادامه خوبی ها و بدی های هرکدومشون رو توضیح میدیم البته پیش از شروع، این توضیح رو هم بدم که قصد نداریم نحوه کار این پنل ها رو توضیح بدیم چونکه مبحث واقعا تخصصی دارن و تماما با نحوه نوردهی، انواع پیکسل ها و یکسری مسائل پیچیده سر و کار دارن که نه تنها به درد دوستان بلکه به درد من هم نمیخوره! پس فقط در حدی توضیح میدیم که وقتی میخواید یه تلفن هوشمند بخرید از قبل بدونید که چه پنلی باید داشته باشه.

پنل های IPS

در ابتدا پنل های  LCD از پنلی به نام TN استفاده میکردن که زاویه دید بسیار محدودی داشت، توانایی تولید ۱۶ میلیون رنگ رو نداشت و به محض اینکه یکم با مانیتور زاویه پیدا میکردید یا از کنار نگاه میکردید فقط یه سری اشباح توی مانیتور نمایش داده میشد و دیگه از رنگ و دقت در نمایش و این چیزا خبری نبود; تا اینکه پنل های IPS در سال ۱۹۹۶ معرفی شدن. این پنل ها زاویه دیدشون با TN اصلا قابل مقایسه نبود و یجورایی میشه گفت در زمینه پنل های نمایشگر ها انقلاب کردن و علاوه بر زاویه دید، قابلیت تولید ۱۶ میلیون رنگ رو هم داشتن.

البته از مشکلات این پنل ها هم میشه به قیمت اون ها اشاره کرد که اوایل واقعا گرون تر از پنل های TN بودن اما امروزه با توجه به قیمت بالای بقیه سخت افزار های تلفن های هوشمند دیگه پنل نمایشگر چندان گرون به نظر نمیاد!

الان تقریبا میشه گفت تمام شرکت ها از اپل گرفته تا HTC، LG، Xiaomi و غیره از این پنل استفاده میکنن البته بعضی کمپانی ها گاها تغییراتی هم توی ساختارش ایجاد میکنن که در ادامه توضیح میدیم.

پنل های AMOLED

خب این پنل یه مقدار قبلش توضیح داره که خدمتتون عرض میکنم; ببیند پنل های AMOLED بزرگترین فرقی که با بقیه پنل ها دارن اینه که پیکسل هاشون هرکدوم به طور جداگانه به یک منبع تغذیه وصل هستن و از خودشون نور تولید میکنن اما مثلا پنل IPS یک صفحه نور دهنده داره که تمام اون صفحه به یک منبع تغذیه وصله ! حالا این یعنی چی؟ چه خوبی هایی داره؟ ببینید وقتی پیکسل ها هر کدوم جداگانه به یک منبع وصل باشن معنیش اینه که هر کدومشون نیازی به وجودش نباشه خاموش میشه درسته؟ پس رنگ مشکی در پنل های آمولد توسط نور دهی تولید نمیشه بلکه با خاموش شدن پیکسل ها تشکیل میشه به همین ترتیب انرژی کمتر مصرف میشه و رنگ مشکی نسبت به پنل های دیگه خیلی واقعی تر نشون داده میشه اما پنل های IPS نمیتونن یک پیکسل رو خاموش کنن چون تمام پیکسل ها به یک منبع متصل هستن که یا باید کل منبع قطع بشه و همه خاموش بشن یا باید منبع متصل باشه و همه پیکسل ها نور دهی کنند که به همین ترتیب متوجه میشیم که پنل های آمولد مصرف نسبتا بهینه تری دارن.

یکی از بزرگترین مشکلات پنل های آمولد که تا حالا هم به طور کامل هنوز رفع نشده اغراق در نمایش رنگ هاست. ببینید خیلی ها تصور میکنن که هرچی تصویر پر رنگ تر باشه یعنی کیفیت بهتری داره در صورتی که واقعا اینطور نیست! رنگ ها باید دما استاندارد داشته باشن یعنی نه زیاد داغ و نه زیاد سرد باشن که متاسفانه پنل های AMOLED نمیتونن رنگ ها رو به صورت کاملا استاندارد تولید کنن و همیشه در نمایش رنگ های مختلف اغراق دارن که در این زمینهIPS ها سرتر هستن چون رنگ ها رو واقعی تر نشون میدن.

البته اخیرا سامسونگ نشون داده که روی این قضیه تمرکز زیادی داشته و تلاش کرده رنگ ها رو استاندارد تر از گذشته در پنل های آمولد نمایش بده که بازتابش رو هم توی غولی مثل گلکسی نوت ۴ و تبلت های سری جدید این کمپانی میشه دید.

پنل های TFT

این فناوری با توجه به نحوه کارش مزیت های زیادی داره که از جمله اون ها مصرف انرژی کم، تولید بسیار کم تشعشعات مضر، و قیمت نسبتا ارزون این پنل ها هستن البته میشه گفت دوره TFT حداقل توی زمینه اسمارت فون و تبلت دیگه تموم شده و تقریبا حرفی برای گفتن نداره چون تنها طرفدار این پنل کمپانی سونی بود که بعد از تولید ایکسپریا Z دیگه بیخیالش شد و اون هم سراغ IPS اومد. تقریبا هیچکس TFT رو به IPS ترجیح نمیده چون مشکلات و معایب زیادی هم داره; مثلا میزان نور و روشناییش اصلا با بقیه پنل ها قابل مقایسه نیست چون بسیار کم و تاریکه، رنگ ها اصلا خوب نمایش داده نمیشن و کلا انگار یه لایه سفید رنگ روی نمایشگر موبایلتون کشیدید و همه رنگ ها رو از پشت یه پرده سفید رنگ میبینید، زاویه دید خوبی ندارن و خلاصه که خوب نیستن دیگه حالا هم که کسی توی حتی میان رده هاش هم ازشون استفاده نمیکنه.

خب دیگه پنل هایی که به صورت معمول و رایج توی محصولات هوشمند استفاده میشه یا میشد رو خدمتتون توضیح دادم و صحبت من تا اینجا تمومه، اگه سوالی دارید من در خدمتم.

– نمایشگر های رتینا (Retina) که اپل واسه گوشی هاش میزنه چی هستن؟ اونا هم پنل نمایشگر محسوب میشن؟

من- سوال خوبی پرسیدید ! ببینید رتینا رو نمیشه یه پنل منحصر بفرد فرض کرد چون ساختار کلی پنل برگرفته از همون پنل IPS هست اما اپل یجورایی میشه گفت این فناوری رو توسعه داده و به شکل جدیدی در آورده اما نحوه نوردهی پیکسل ها دقیقا عین IPS هست اما تفاوتشون چیه؟ و اصلا چرا بهش میگن رتینا؟ ببینید پیکسل ها که توسط زیر پیکسل یا ساب پیکسل ها تشکیل میشن رنگ های اصلی قرمز، آبی و سبز رو تشکیل میدن; در اصل همون شکل هایی که میبینید رنگ های اصلی هستن بهشون میگن ساب پیکسل که مثلا توی پنل های IPS معمولا هر ۱۲ ساب پیکسل یک پیکسل رو تشکیل میدن پس نتیجه میگیریم که هر ساب پیکسل یه اندازه مشخص داره که مثلا چند میکرون هست حالا اپل واسه تولید رتینا چیکار کرده؟ اپل این ساب پیکسل ها رو شکسته و پیکسل ها رو از حالت عادی کوچیک تر کرده تا چشم انسان قادر به تشخیص فاصله های بینشون یا حتی خود ساب پیکسل ها نباشه که در این صورت چه اتفاقی میافته؟ تراکم پیکسلی بسیار بالا میره و با افزایش تراکم پیکسلی به قدری کیفیت و یکپارچگی پیکسل ها حفظ میشه که نمایشگر های رتینا رو جزو بهترین نمایشگر های محصولات هوشمند میدونن. پس جمع بندی جواب این میشه که رتینا همون پنل IPS هست با همون مشخصات اما تفاوتش اینه که پیکسل ها رو از حالت عادی کوچک تر نشون میده که به همین دلیل چشم فاصله های بینشون رو نمیتونه تشخیص بده و در نتیجه بسیار با کیفیت بنظر میرسن.

– تراکم پیکسلی یعنی چی؟ این که میگن مثلا ۴۴۱ ppi معنیش چیه؟

من- ببینید تراکم پیکسلی همونطور که از اسمش پیداست به تجمع پیکسل ها توی یک مقیاس خاص تراکم پیکسلی گفته میشه اما واحد شمارشش برای محصولات هوشمند چیه؟ برای بیان کردن تراکم پیکسلی توی نمایشگر تلفن های هوشمند و تبلت ها از واژه ppi استفاده میشه که مخفف کلمه "Pixels Per Inch" یا پیکسل بر اینچ هست یعنی وقتی نمایشگری ۴۴۰ ppi هست یعنی در هر اینچ از نمایشگرش ۴۴۰ پیکسل وجود داره البته به این نکته دقت داشته باشید که تراکم پیکسل ها با سانتیمتر مربع یا هر واحد مربع دیگه ای اندازه گیری نمیشه یعنی اینکه تعداد پیکسل ها در واحد طول بیان میشه. بزارید واضح تر بگم; شما یک خط یک اینچی در طول یا عرض نمایشگرتون در نظر بگیرید حالا توی این خط ۴۴۰ پیکسل وجود داره.

- اینکه میگن ۱۰۸۰p یا ۷۲۰p یعنی چی؟

من- این اعداد به رزولوشن یک نمایشگر نسبت داده میشن که مثلا نمایشگر یک اسمارت فون ۱۰۸۰ در ۱۹۲۰ پیکسل هست که به این نمایشگر اصطلاحا۱۰۸۰p میگن که به ۱۰۸۰p Full HD و ۷۲۰p هم HD گفته میشه.

– محافظ صفحه نمایش چیه؟ همین که اسمش گوریلا گلس "Gorilla Glass" هست دقیقا چیه؟

من- گوریلا گلس یجور شیشه محافظ هست که توسط کمپانی کورنینگ "Corning" تولید میشه و کارش رو از سال ۱۹۶۰ شروع کرده. این کمپانی انواع و اقسام شیشه های محافظ رو تولید میکنه و الان محافظ های نمایشگر های محصولات هوشمند رو هم تماما خودش داره میسازه. جدید ترین محصولش هم گوریلا گلس ۳ هست که الان تقریبا توی تمام پرچمدار های برند ها استفاده میشه. چند ماه پیش قرار بود یاقوت کبود جایگزین شیشه های گوریلا بشه که به خاطر قیمت بسیار بالا و یه سری مسائل فنی امکان استفادش توی محصولات هوشمند نبود و همچنان کمپانی کورنینگ بدون رقیب داره کارش رو ادامه میده.

خب دوستان صحبت بنده تا اینجا به پایان رسید; اگر هر سوال یا ابهامی دارید میتونید توی کامنت ها به اطلاعمون برسونید تا در اسرع وقت پاسخش رو دریافت کنید.